Космас ,мај плеус

Не можам никако да поверувам дека современите образувани луѓе може да имаат светоглед бетер од оној на средновековниот „плебс„.

Сум отрпнал постојано добивајќи шлаканици од „доктори игнорантисимуси„ и сметам дека ми е должност на македонски јазик да произнесам некои работи кои одамна произнесени од мудри глави на други јазици.Затоа , игнорирам секаква критика.

Се потпирам на тоа дека овој свет еднаш мора да доживее „просветлување„ под чија светлина ќе му стане јасно дека  „бајките „ се работа за деца а не за возрасни .

Не ми е јасно на пример како може современ човек да смета дека тн Козма Индикоплевст, Cosmas Indicopleustis ( Κοσμᾶς Ἰνδικοπλεύστης) е име на човек морепловец . Сомненијата доаѓаат директно од неговото кобожем име.„Космос„ значи свет ,вселена, "индико"-јасно Индија,индиски, "плеустис"-морепловец. Во превод „светски индиски морепловец „.Делото на овој кобожем „античко-средновековен  географ„ се нарекува „Христијанска топографија„.

Делото „Христијанскатопографија „е зачувано во два примерока: еден манускрипт на пергамент од десеттиот век во Лаврентијската библиотека во Фиренца, и го содржи целото дело, освен последниот лист, и друг, многу фин унцијален манускрипт кобожем на осмиот или деветтиот век, кој и припаѓа на Ватиканската библиотека, и содржи скици нацртани од „Космас лично„, но  целосно му недостасува дванаесеттата книга, која е последна. Постои, покрај овие, уште еден манускрипт , во Кралската библиотека во Виена,  но тој содржи само неколку листови на „Топографијата„.Делото е  „откриено„ во 17 век.

Јас се прашувам како може „Космас„ кој живеел кобожем во 6 век да црта со своја рака во 8 век.Човеков мора да му е прв братучед на Метузалем.Прецртаното ли е на на „Космас лично и своерачно„?

Не само што никогаш не сум верувал во тоа дека христијанските монаси помеѓу три четирите молитви во денот трпеливо прецртувале или ги препишувале делата на „античките пагани„  до точка ,како на пример „Сатириконот „на „Петрониус„ ( официјално -1 век НЕ) кој веројатно добро се дружел со Бокачо (официјално -14 век) ,туку сметам дека да се тврди истото е безобразно потценување на мојата интелигенција.

Кога ќе прочитам дека авторот опишува лик што чува часовник во трпезаријата и притоа со овој факт ја нагласува ново-богатунската распуштеност на својот лик (тоа е роб кој станал слободен и неизмерно се обогатил, замислете , „антички„ капитализам ) ми доаѓа „античкиот„каменен „земјоделски календар„ ,пронајден каде ако не во  Помпеи, некому да му го треснам од глава.Помислете зошто.

                                                     Римски земјоделски календар

Месец Јануари

Денови 31

Нони-на петти

Часови во денот 9ч,45мин(напишано со  римски броеви VIIIIS.,каде S значи 1/2 час а точката/цртичка е 1/4 час)

Часови на ноќта 14часа,15 минути

Сонце во јарец,заштитничка Јунона

Копање- врби трски мочуришта

Жртвување -по дома

Месец Фебруари

Денови 28

Нони на петти

Часови на денот 10ч и 45 минути

Часови на ноќта 13(недостасува точка/цртичка за 15 минути)

Сонце во Водолија

Заштитник Нептун

Копање лозја,палење трска и триста празници,„Луперкалии„,„Паренталии„,Терминалии„ итн

Но да се вратиме на нашиот  тн „Козма„ или „Космас„-Космос.Делото „Христијанска топографија„ е спомнато „Библиотеката„ на константинополскиот патријарх Фотиус,Фотиј(официјално 9 век).Се разбира дека не се работи за никаква физичка библиотека туку за библиографска книга со опис на 279 дела кои наводно се наѓале во физичка сопственост на споменатиот патријарх и тој во својот живот ги прочитал па накратко ги критикува

.Од делата наводно пишувани во периодот 5-9 век односно тн „мрачен византиски век„ ?!) преку половината се „изгубени„.Фотиус во својата критика не го спомнал авторот по име (мудро),но кажал дека живеел во времето на императорот Јустин и дека делото му е посветено на некој си Памфилус.Фотиус забележал дека делото е полно со грешки а дека опишаните случки се бајки„а не факти(интересно).Кај пак Фотиј пак најинтересно е што не се занимава толку во својата„критика„ со содржината на делата од својата „Библиотека„(освен со некои) колку со авторите и нивната поврзаност односно автентичност или неавтентичност на авторот и делото па дури и со сместување на авторот на хронолошката скала.Многу „препороднички„и „текстолошки„ би рекол.Нешто слично се случувало во „ренесансата„ кога се деконструирала „антиката„.

Вака вели Фотиј (9 век,кога Црноризец Храбар уште не бил ни роден):

Ја прочитав книгата „Христијанска топографија„, толкување на Осумкнижието. Авторот, кој цветал во време на владеењето на Јустин, го посветува делото на одреден Памфилус, таа започнува со одбрана на одредени црковни догми со докази составени од Светото Писмо. Стилот е сиромашен,а аранжманот едвај до обичниот стандард. Тој спомнува многу нешта што се неверојатни од историска гледна точка(?!), така што тој може повеќе да се смета за баснописец одошто за сигурен авторитет.

Ставовите на кој тој става посебен акцент се: дека ниту небото, ниту земјата се сферични, туку дека првото е еден вид на свод а второто правоаголна рамнина, [двапати подолга од широка], до крајот на која двата краја на небото се обединети, дека сите ѕвезди, со помош на ангели, се држат во движење, и други работи од сличен вид. Тој, исто така, ги споменува книгите Битие и Егзодус, како дигресија, и влегува во долга дискусија и шпекулации за табернакулот(шаторот,скинијата). Пророците и Апостолите се површно третирани. Тој вели дека сонцето е само два пати поголемо од двете "клими", дека ангелите не живеат во рајот, но над сводот и се мешаат со нас, дека Христос при Неговото Вознесение влегол во просторот помеѓу небото и сводот, и дека само ова е царството небесно и слични апсурди.

Тој ги посветува првите шест книги на одреден Памфилус, од преостанатите шест (постојат дванаесет ) седмата на Анастасиј, во која тој тврди дека небото е нерастворливо, осмата, на песната на Езекија и регресија на сонцето, на некој си Петар. Во оваа книга тој наведува дека напишал коментар на Песна над песните. Четирите преостанати книги немаат посвета.

Еве од што се шокирал Фотиј

                                             Своерачниот космички модел на „Космас„

Не знам што му било толку шокантно , на христијански патријарх, нели.Кога пишував за библиската космографија ,сосема е јасно дека во библијата земјата е рамна, стои на столбови а небото е над неа оптегнато како шатор кој бог од време на време за казна го протресува.

До кај не однесоа овие,излегува дека отсекогаш се знаело дека земјата е сферична а дека „рамната„ земја кобожем било „мит„  . Испаѓа дека од почетоците на христијанството се знаело дека земјата е сферична.Како не бре.А како па да не не однесат кога сите условно земено „доцносредновековни„ научници се однесени во длабоката „антика„.Со Библијата заедно.

Делото на Козма( кој мистериозно цртал во 8 а живеел во 6 век, и тие би ги пикнале ракописите во 6 век  кога текстолошки не би си противречеле самите на себе ) е наменето за отфрлање на теоријата за сферичност на земјата и вселената и адаптирање на космографијата кон светото писмо односно убивање на „антихристијанската„ и “паганска „идеја за сферичност на земјата и вселената.Оваа книга мора да се појавила во мигот кога изникнала „опасната„ идеја  за „сферична вселена„.Сега ни тврдат дека идејата за „сферична земја„ постоела од „длабоката„ антика и била „паганска„.Што е тоа „Паганска„?Не се знае точно со сигурност.Плус, Господ не знаел ли што правел кога ја диктирал Библијата?

Може да се потсетиме дека ако на 522-523г НЕ во која кобожем делувал „Космас„ додадеме 1053-1054 години (кобожем датумот на големата поделба на црквата,шизма) добиваме 1575-1576 година .16 век, векот на „реформацијата„.

Но да видиме колку тоа „лошо„ и „нереторички„ пишувал „Косма„ како предговор на првата книга

Во изминатите денови Јас се двоумев,О,Богољупче,сакан од Бога и во Христос возљубен Памфилус да го земам в рака трактатот кој го опишува светот а кој сакавте да го подготвам бидејќи тоа беше надвор од мојата моќ, како што знаете и самите, поради долгата болест со која бев погоден. Но, бидејќи, како одговор на вашите чести молитви, јас се излечив од таа болест, прифати го конечно предговорот на книгите од делото кое ти го испраќам, делумно како исполнување на послушноста која ви ја должам, а делумно од страв од осудата на слабиот слуга во дискурсот на нашиот Спасител произнесен во Евангелието. И никој да не ме осуди, како премногу одважен, затоа што ќе го изложам мојот предмет во стил домашен и неметодички, бидејќи христијанинот не е во потрага по фрази туку по вистински поими.

Додека има многу стрели и шлемови и штитови и војни придвижени против Црквата, некои кои би требало да бидат христијани (реформаторитеод 15-16 век ?), држејќи го Божествено Писмо, за безвредно, и презирајќи и гледајќи надолу кон него, заклучуваат како и паганските филозофи, дека формата на небото е сферична, доведени во оваа грешка поради сончевите затемнувања и затемнувањата на месечината .

Затоа ние (НИЕ?)прикладно го поделивме предметот на книгата во пет делови. Во почетокот, првиот дел е насочен против лицата од кои се заведени, и тврди дека оние кои сакаат да тврдат дека исповедаат Христијанство не можат да бидат заведени од страна на веродостојни грешки на оние надвор од Црквата - грешки, кои се противат на божественото писмо. 

Бидејќи ако некој ги испитува одблиску паганските теории тој ќе сфати дека тие се целосно измислени, чудесно софистички, и крајно невозможни. Потоа христијанинот природно ќе побара и ќе рече: овие се побиени, но кои се вистинските теории кои мора да бидат прифатени? Имам напишано во втората книга, во која продолжува да се објаснува од Божественото Писмо, за природата на христијанските теории - за да се опише сликата на целиот свет, и да се забележи дека некои од античките(?!,самиот е скоро антички-6 век,уште се живи „римските императори„Јустинијан Јустин први ,втори,) Паганите биле на исто мислење. 

Потоа повторно, за да им одговорам на оние кои се сомневааат и прашуваат: како тоа Мојсеј и пророците велејќи такви работи го кажуваат она што е вистина? 

Третата книга го покажува кредибилитетот на Мојсеја и Пророците, покажувајќи дека тие не зборувале за себе, туку биле инспирирани од божествено откровение, и дека писателите и на Стариот и на Новиот Завет, мажи докажани на збор и дело, откако ги предвиделе овие работи, ги искажале соодветно. Таа понатаму го покажува она што е од корист од цртањето на светот, и како поим и од каде потекнал и започнал поимот за сферата . Четвртата книга, пак, е напишана за оние кои милуваат да работат на нивните очи над бројките(сликите?), и е кратка рекапитулација, односно цртање, на она што е кажано претходно---- побивање, всушност, на теоријата на Сферите и на Антиподите(оние кои живеат под нас,односно од другата страна на сферата м.з). 

Потоа повторно, петтата книга е напишана за оние кои се прашуваат какви се христијанските теории , и тоа покажува дека во она што сме(?!) го рекле и сме го претставиле со цртежи ние ниту сме смислувале сопствени фикции , ниту сме измислиле нови бајки, но од откровението и од она што Бог кој го создал светот го ракоположил, сме направиле модел на целиот свет (точно,м.з) ---- имено Шаторот подготвен од страна на Мојсеј, кој што Новиот Завет постојано со овој став изјавува дека е слика на целиот свет, и кој исто така, со помош на покривалото кое Мојсеј го поделил, и така ја поделил скинијата (шаторот ,табернакулот, м.з) на два дела, како што и Бог исто така во почетокот го поделил она што било еден регион, кој се протегал од земјата кон највисокото небо, во два региони, со помош на Небесниот свод и исто како што во скинијата ( шаторот, табернакулот,м.з ) имало надворешен и внатрешен дел,така овде имало горен и долен. 

Сега , долниот е овој свет, а горниот е светот кој доаѓа, во кој исто така, Господ Исус Христос, откако воскресна по тело од мртвите, се вознесе прв од сите, и во кој потоа праведниците за возврат  ќе се искачат. И бидејќи од Адам до Мојсеј, и од Мојсеј до Јован и од Јован до сите апостоли и евангелисти, секој и сите во хармонија, со зборови и дела зборувале за овие две состојби, а бидејќи ниту еден од нив нема изговорено непријатна забелешка, или велејќи дека имало состојба пред првата или претпоставувајќи дека постои и трета по втората, но сите тие, инспирирани од Светиот Дух, прогласиле дека постојат само овие две состојби, ние, затоа, ставајќи ја нашата доверба во Светото Писмо, кое е навистина божествено, не само што ги скициравме сликите на целиот свет, но и на оние многу места каде Израелците го направија својот егзодус, исто така, и планината на која тие го добиле законот во писмена форма и се поучиле во знаење на пишувањето, исто така, цртежи на шаторот (скинијата) и населбата во ветената земја, се до оној кој очекувале да се појави меѓу нив и за кој било предвидено од страна на старите луѓе и од Пророците, и кој всушност се појави, прогласувајќи ја идната втора состојба, која со неговото доаѓање тој ни ја покажа во себе на сите , откако влегоа во внатрешниот Шатор, во горниот небесен регион, во кој во неговото второ доаѓање тој ќе повика праведниците, велејќи: Дојдете вие ​​благословени од Мојот Татко, наследете го Царството подготвено за вас од создавањето на светот. Нека му е слава во вечни векови, Амин!  

Сликички од книгата на „Космас„,трговец морепловец од Александрија

Од ракописот од 11 век,Лаврентијска библиотека во Фиренца

Па продолжува во втората книга

Дека долго го одложував создавањето на моето дело во врска со сликата на светот, иако и други прекрасни мажи, како и ти, често ме повикуваа да го превземам, ти знаеш најдобро од сите. О најмил, Богољубив и Христољубив Памфилус, човек достоен за тоа име, бидејќи сите свети луѓе те сакат (Памфилус ,Панфилус,значи „сакан од сите„м.з),сопатник во земниот Ерусалим, но запишан меѓу првородените и пророците, кого од минатото го знаев само од кажувања ,а се сплотив во најтопло пријателство, но сега имав задоволство да те видам лице в лице, кога со Божја волја ќе дојде овде кај нас, во големиот град на Александар , и никогаш не престана да не поттикнуваш на ова дело, иако бевме заслабени во телото, страдавме од офталмија и констипација на цревата, а како резултат на ова страдавме потоа од постојани напади на болест, додека покрај тоа што ни недостасуваше учењето од училиштето на незнабожците, без знаење на реторичката уметност, бевме неуки за да компонираме дискурс во течен и разубавен стил, и покрај ова бевме окупирани со комплицирани прашања од секојдневниот живот.

Сепак не престанавте да не притискате да компонираме расправа за скинијата подготвена од Мојсеј во пустината, која беше тип и копија на целиот свет, како што ти објаснив на тебе лично со жив глас на површен начин, а не како комуникација на мислења и претпоставкисоставени од мене, но она што го научив од божествените писма, и од живиот глас на оној најбожествен човек и голем учител Патрикиј, кој кога ги исполнуваше заветите на Аврамовиот закон, излезе од Халдеја со својот ученик Тома од Едеса, свет човек, кој го следеше насекаде каде што одеше, но со Божја волја беше отстранет од овој живот во Византија.

Патрикиј го пренесуваше учењето на светата религија и вистинска наука, и сега од страна на благодатта Божја беше издигнат на возвишениот епископски престол на сета Персија, откако беше назначен на функцијата на католички епископ на таа област.

Па така , во голема мера скептичен во врска со овој потфат, на сметка повеќе на оние кои уживаат во цензорирањето(?!), чии јазици се потонати во клеветење и кои секогаш можат да најдат изобилство на материјали за нивните потсмевања и подбивни забелешки, јас се повлекувам со повеќе од обично двоумење да се посветам себеси на оваа работа .

Но вие повторно ме притиснавте да продолжам со неа, товарајќи ме со осуда врз осуда ако одбиев, и уверувајќи ме дека работата ќе биде корисна за водство во животот и за проучување и разбирање на божествените учења, како и за побивање на грчките предрасуди, додека покажувајќи дека сиот обем на божественото писмо, се однесува на идната состојба, како што е најостро потврдено од страна на Апостолот кога вели: Бидејќи знаеме дека ако земниот дом на оваа наша скинија е разрушен ние имаме зграда на Бога ---- куќа направена не со раце, вечна во небесата.

Кога со овие и слични на овие зборови, апелиравте до мене, а беше надвор од мојата моќ да го оспорувам поттикот наложен врз мене од страна на вашата побожност, јас се согласив, верувајќи дека ќе имам корист од вашите молитви, верувајќи дека божествената благодат без која не можеме да направиме нешто правилно , може да не удостои со отварањето на устата, така што би можеле да бидеме во можност без полирана и уметничка форма на изразување, но со едноставни зборови на обичниот говор (додека благодатта ги манифестира сопствените чудни моќи), да се научат нејзините усвоени деца на божествено знаење на доктрините, животите на побожните луѓе, и сликата на светот и неговото потекло, без двосмисленост, како и за да се опише со сета подготвеност, и да се предаде без каење, она кое ние самите слободно го добивме од Бога.

Сосема добро напишано.Мора да се забележи дека оваа понизност и намалување на сопствените квалитети и капацитети се карактеристични за христијанските автори (монаси и други црковни лица) . Ароганцијата е грев.Тоа не значи дека навистина  авторот е неук.Сетете се дека ова кобожем е пишувано пет века пред Црноризец Храбар.

Завршувајќи ја, значи, О Богољубив, првата книга во врска со оние кои се преправаат дека се Христијани(!? кои се тие ако не се христијанските шизматици кои измислуваат нови теории за вселената опонирајќи му на светото писмо и доктрините т.е реформатори ), и откако ги осудив, на најдобриот начин во моја моќ, дека се обидуваат во невозможности, без да се обидам да ја обезвреднам убавината на нивниот јазик(?! Грци шизматици?! неверојатно), и не дај Боже Јас тоа да го направам, но да ги побијам фиктивните и грчки теории и бајки и да ја завршам оваа книга, ние сега во покорност на твојот ред продолжиуваме да дискутираме во оваа втора книга за христијанските теории во врска со сликата и положбата на светот. 

Ние подоцна и во третата книга ќе покажеме дека во опишувањето и објаснувањето на полезноста од сликата на светот, божественото писмо исто и во Стариот и во Новиот Завет е само по себе сигурно и доверливо. Во четвртата книга повторно ќе понудиме рекапитулација и обележување на сликата на светот, и слично, во петтата книга ќе дадеме опис на скинијата подготвена од страна на Мојсеј, и ќе ја покажеме хармонијата на она што е кажано од страна на Пророците и Апостолите.

Нека тогаш во ова оваа книга која со право ја нарековме Христијански топографија, го опфатиме целиот свет, и да ги извлечеме нејзините докази од вистински божествени писма, во кои христијанинот нема слобода да се сомнева.(нема,многу добро кажано,м.з)

Значи бидејќи помошта одозгора, како што беше речено, соработува со нас преку вашите молитви, да продолжиме да ги наведеме нашите теории. Мојсеј, Божествениот Космограф, вели: Во почетокот Бог го создал небото и земјата. Претпоставуваме, затоа, дека небото и земјата го сочинуваат универзумот кој што ги содржи сите работи во себе.

Дека Исак Њутн сеуште не бил роден  се гледа од авион.Како си замислувале дека земјата е сферична и дека стојат на сферична земја „Антиподите„ не ми е јасно ни на мене ни на „Космас„

Зашто, ако тело од било кој вид се наоѓа под земјата или надвор од неа, тоа тело не може да го задржи своето место, туку ќе падне во согласност со она што се гледа дека секогаш се случува во природниот свет.

Зашто, ако го земеме воздух, на пример, или вода или оган, ќе најдеме дека работите кои се потешки од овие секогаш без исклучок паѓаат во нив.

Бидејќи земјата е потешка од било кое друго тело , Божеството ја ставило како темел на универзумот, и ја направило цврста основа на својата својствена стабилност.

За да го илустрираме ова, нека претпоставиме место со длабочина од сто кубити(лакти?), и ова место нека биде исполнето со тело да речеме поцврсто од вода, а потоа ако треба да  подигнеме камен со рака и да го испуштиме во место , во кој интервал од време тој  ќе стигне до дното? Еден може да одговори, за четири часа, да речеме. Но, понатаму, претпоставувајќи местото да биде исполнето со некоја поретка супстанција, воздух, на пример, во кој интервал од време каменот сега ќе стигне до дното? Очигледно за пократко време: во два часа, да речеме.

 Да претпоставиме во наредното место уште поретка супстанција,телото на дното ќе стигне за еден час, и со уште поретка супстанција за половина час. И повторно, ако се претпостави уште поретка, каменот, ќе допре дното во уште пократко време, и така натаму се додека телото истенчено до последниот степен станува бестелесно, и времето престанува да има потреба да постои .

Така во претпоставениот случај , каде што воопшто не постои тело но се е бестелесно, тешкото тело од потреба стигнува на дното во ниеден момент и останува во мирување.

А така значи?Интересно,навистина тело во средина без гравитација ќе си мирува ама  гравитацијата уште не е измислена и божјата физика на Косма  се потпира само на триењето.Продолжуваме.

Божеството, уредувајќи ја вака природата, како што кажува Светото Писмо , ја обесило земјата на ништо, кога таа стигнала до дното на просторот се потпрела на темелите на сопствената стабилност, така што нема никогаш да се помрдне. Но ако уште еднаш, од љубов кона контрадикторноста, претпоставиме дека надвор од земјата и небото постои место направено од друга невидлива и имагинарна супстанција, дури и такво место мора нужно да се потпре на нешто друго, а тоа повторно по друго, и така натаму до бескрајност. (?!на желки на пример?значи земјата се потпира самата на себе а се друго мора да се потпре на нешто)

Сепак нека, со Божја помош, се справиме со оваа тема како со повеќето прашања од физичката наука(?! во мрачниот 6ти век имало „физичка наука„?).

Ако претпоставиме дека некое место е хаос, а потоа заради .....бидејќи небото е лесно и тежи нагоре, а земјата е тешка и тежи надолу, и крајностите се врзани заедно со крајности, дека, имено, она кое тежи нагоре со тоа што тежи надолу, тие се држат еден со друг со нивното влечење едни против други, и така остануваат неподвижни.

Божеството соодветно ја основа земјата, која е долгнавеста, на сопствената стабилност, врзувајќи ги краевите на небото со краевите на земјата, со што долните краеви на небото се потпираат на четирите краеви на земјата, додека во височина се формира возвишен свод кој ја покрива должината на земјата. По ширина пак на земјата, тој изгради ѕид од најдолните краеви на небото нагоре до врвот, и така затворајќи го местото, направи куќа, како што некои би можеле да ја наречат, со огромна големина, како долгнавеста парна бања со свод .

Така значи?Светот како Амам ?

Зашто, вели пророкот Исаија : Кој го основа небото како свод. Со оглед, згора на тоа, на лепењето на небото со земјата, ние ова го наоѓаме кај Јов: Тој го наклони небото кон земјата, а тоа се излеа како прашина од земјата. Јас го заварив како квадратен камен блок .

Зарем изразите за накосување кон земјата и заварување за неа не ни покажуваат јасно дека небото кои стои како свод и има краеви врзани заедно со краевите на земјата? Фактот на неговото накосување кон земјата, и заварување со неа, го прави сосема незамисливо како сфера.

 Така е.Живео говорник.

Незнабожците, дури, искористувајќи го она што Мојсеј ни го открил, ја делат целата земја на три дела: Азија, Либија и Европа, назначувајќи ја Азија на исток, Либија на југ, протегајќи се на запад, Европа на север, исто така, се протега на запад, и во овој дел од земјата постојат четири заливи кои продираат во неа од океанот исто како што велат незнабожците, кои кога го третираат овој предмет ја говорат вистината ,имено, овој наш залив, кои влегува од Gadeira на запад се протега по должината на земјите кои се поданици на Рим;Арапскиот Залив наречен Еритрејски и Персискиот, и двата извираат од Zingium во јужните и поисточни делови на земјата наречена Barbaria, која започнува таму каде што завршува земјата на Етиопјаните.

Сега Zingium, како што се свесни оние кои пловат по Индиското море , се наоѓа надвор од земјата наречена Barbaria која произведува темјан,и е опколена од страна на океанот што струи оттаму во двата заливи. Четвртиот залив е оној кој тече од северо-источниот дел на земјата, и се нарекува на Касписко или Хирканиско Море.

Само овие заливи дозволуваат навигација, затоа што по океанот не може да се плови поради големиот број на струи, и густите магли што го праќа нагоре,кои ги замаглуваат зраците на сонцето, и поради неговата пространост.

Научувајќи ги овие факти од Божји човек, како што беше речено, јас ги посочив бидејќи се совпаѓаат и со моето искуство, бидејќи лично јас патував поради трговија во овие три заливи ---- Римскиот, Арапскиот и Персиски, а од староседелците или од морнарите имам добиено прецизни информации во врска со различни места.

Не знам човеков како „пловел „ од Александрија до Индија.Бидејќи имињата во среден век не биле фиксни под „Индија„ можело да се подразбира и дел од Африка.Но можеби на брод се качувал некаде во близина на Индија,од Персиски залив да речеме.

Кога првите луѓе биле таму на голема височина ангажирани во изградбата на кулата(вавилонска ,м.з), често ги вртеле своите очи нагоре кон небесните тела и виделе некои од ѕвездите како се искачуваат и други паѓаат, па се посомневале дека небото е некако направено да се врти со некој вид на механичка иновација, така што е сферично.

Но тие беа неуки за сликата на земјата и не беа свесни дека небесните тела се движат во воздухот од страна на ангелите. Под влијание на ова сомневање тие ги направија оние порти преку кои се поминуваше низ кулата во сите правци, обезбедувајќи така дека кулата да не може да биде срушена од водите на потоп. На сличен начин, исто така, тие ја изградија со тули(цигли) за да може да ги издржи водите; бидејќи за тоа кулата била изградена. Велат дека, згора на тоа, нејзините темели заземаат ширина од три милји во секоја насока, но и дека скалите со кои се искачувало биле наредени во круг околу надворешните ѕидови, со цел да можат да добијат светлината низ прозорците направени во нив.

Многу биле напредни овие ѕидариве на „кулата вавилонска „со циглите.Иако „античките Римјани„ кобожем се растурале од градење со тули (па дури имале и подвижни печки за печење тули?!),тоа не е мислење и на Плиниј Постариот (кобожем 1 век НЕ) за кој одамна сум рекол дека е доцносредновековен а можеби и ренесансен автор.Имено Плиниј во својата „Природна историја„ тврди дека во негово време во градот Рим немало НИШТО изградено од тули (цигли)  

Читај ТУКА.Тој тврди и дека мавзолејот на Мавзол во Халикарнас(Бодрум) бил изграден од тули а и палатата на Крез.Со гаранција тулите биле средновековна измислица која го одушевила нашиот „Плиниј„.Затоа пак кутриот им се потсмева на сите кои не знаат дека ѕидовите се прават од „непечени тули„.Со овие зборови

„Кој е тој човек што не е запознат со фактот дека преградите се прават со плитар обложен со глина,а ѕидовите се изградени од непечени тули?„ ТУКА

Па како тоа античкиве бре со прости плитари?Не оди никако.

Библиска космографија

Калимахус

ПОСЛАНИЕ НА АПОСТОЛ ПАВЛЕ ДО РИМЈАНИТЕ
Глава  8

34 Кој е оној кој ќе ги осуди? Христос Исус ли, Кој умре - но уште и воскресна - Кој е од десната страна на Бога и Кој се застапува за нас? 

Калимахус,Калимах (310/305-240 ПНЕ) е антички библиограф кој работел во библиотеката во Александрија и создавачот на првата „античка„  библиографија.

Калимах бил многу плоден и трудољубив писател и научник.Според зборовите на античките Калимах напишал околу 800 книги a негово најважно дело се тн „Таблици на славните во сите науки и уметности и она кое од нив е создадено„ те библиографски список на „античка„ литература.Овие таблици се состоеле ни помалку ни повеќе туку од 120 книги.За жал овие „Таблици„,освен во фрагменти- не се сочувани.Штета.

Ако ви заличи на некого по сликава,тој е плукнат Овидиј Назо и Сирано де Бержерак.

Калимахус бил најпознат по неговите кратки песни и поеми.Тој исто така бил противник на тоа да се имитира Хомер и мразел епови.Почитувал кратки но содржајни стихови.

Калимахус се родил околу 300 години пред Христа и во негово време улогата на Исус ја глумел Аполон.Аполон (Паеон,Пајон),бил пророк, лечел,седел од десната страна на Зевс и ја победувал смртта.

Извадок од неговата Химна за Аполон

Not unto everyone doth Apollo appear, but unto him that is good. 

Whoso hath seen Apollo, he is great;

 whoso hath not seen him, he is of low estate.

 We shall see thee, O Archer, and we shall never be lowly.

 Let no the youths keep silent lyre or noiseless step, 

when Apollo visits3 his shrine, 

if they think to accomplish marriage and to cut the locks of age,

 and if the wall is to stand upon its old foundations. 

Well done the youths, for that the shell is no longer idle.

22] Yea, the tearful rock defers its pain, 

the wet stone is set in Phrygia, 

a marble rock like a woman open-mouthed in some sorrowful utterance.

 Say ye Hië! Hië! an ill thing it is strive with the Blessed Ones. 

He who fights with the Blessed Ones would fight with my King; 

he who fights with my King, would fight even with Apollo.

 Apollo will honour the choir, since it sings according to his heart;

 for Apollo hath power, for that he sitteth on the right hand of Zeus.

 Nor will the choir sing of Phoebus for one day only. 

He is a copious theme of song; who would not readily sing of Phoebus?

[42] None is so abundant in skill as Apollo. 

To him belongs the archer, to him the minstrel; 

for unto Apollo is given in keeping alike archery and song. 

His are the lots of the diviner and his the seers;

and from Phoebus do leeches know the deferring of death.

Не му се јавува секому Аполон, но на оној кој е добар. Кој го видел Аполон, тој е голем, секој што не го видел, тој е на ниско состојание. Ние ќе те видиме, О Стрелачу, и ние никогаш нема да бидеме долу. Нека младите не ја замолчуваат лирата или бесшумниот чекор, кога Аполо го посетува неговиот храм, ако мислат да оженат или да доживеат старост или ако треба ѕидот да стои на своите стари темели. Добро направено млади, затоа што корупката повеќе не е безработна(се мисли на корупка од желка од која се правела лирата)

----------------------------------------------------------

Да, насолзената карпа ја задржува својата болка,

влажен камен е поставен во Фригија,

мермер камен како жена,

со отворени усти со некој тажен израз.

Речете HIE! HIE! лошо нешто се стреми со Благословените .

Тој кој се бори со Благословените  ќе се бори со мојот Крал;

тој кој се бори со мојот Крал, ќе се бори дури и со Аполон.

 Аполон ќе го почести хорот, бидејќи пее според своето срце;

Бидејќи Аполон има моќ, затоа што тој седи од десната страна на Зевс.

Ниту хорот ќе пее за Фебус (Аполон) само еден ден.

Тој е изобилна темата на песната, кој не може лесно да пее за Фебус( Аполон)?

-----------------------------------------------------------------------

[42] Никој не е толку богат во вештини како Аполон.

Нему му припаѓа стрелецот, нему свирачот;

На Аполон е дадено да ги чува и стрелаштвото и песната.

Негови се моќите на пророкот и негови на гледачот;

и од Аполон пијавиците го познаваат одложувањето на смртта.

Голем обожавател на Калимах бил Свети Григориј Богослов(оној кој Константин филозоф не можел да го разбере, па плачел)(329-390) , познат и како Григориј Назијанзанин(Назијанзец,Низијанзец). Толку го обожувал што дури и препишувал од него.

Григориј Богослов,обожуван од Византијците

Интересно е што градот Назијанзос кој наводно бил во Кападокија (Денес Турција) не може да се лоцира.Исчезнал од лицето на земјата или се претворил во некое турско село со име Ненизи.

Често пати Григориј Богослов се меша со Григориј (од) Низа. (335-395)

Низа е исто така непозната локација.Се гаѓа во денешен Невшехир на античкогрчки Νύσσα-што значи„ ниска„.

Свети Василие Велики, (330-379 г)Грегориј од Ниса и Грегориј Богослов(Назијанзанин,Назијанзец) се најважните христијанстки теолози на 4 век.Тие се современици на императорот Јулијан Апостата (Отстапник).

Мене ова насо,Нисо Назо,Низа и носон на Калимах ми сметаат некако.Грегориј Богослов и Грегориј од Низа се веројатно една иста личност а Василие Велики (Големиот Цар) е добрата страна Јулијан отстапник (Јулие Цезар).Калимах е смислен од Грегориј Богослов,од Ниса,„низок„ или „носко„.

Василие Велики,Јован Златоуст,Грегориј Богослов

Ако на годината на смрт на Григориевците 390-395 додадеме 1054 години (големата шизма,поделба на црквата а веројатно се работи за настанокот на црквата) дејноста на на теолозиве паѓа во 1444-1449 година( 15 век).
Моштите на Григориј Богослов наводно прво биле во Константинопол а потоа во среден век се однесени во Рим.Зошто,не се знае.
Црквата Хора во Истамбул,наводно од 4 век има интересни мозаици божем од 14 век а веројатно од 15 век.Во 16 век црквата е претворена во џамија.Хора значи село,значи црквата била надвор од ѕидините на градот.

Теодор Метохитис(наводно 14 век) му ја подарува црквата на дар на Исус.Тој е ктитор,градител на црквата.
Во црквата Хора има фреска на Григориј Богослов и Св.Кирил(веројатно Александриски 376-444) .Некако си одат заедно.

Дали Турците се античките Тројанци?(2)

Кон крајот на летото на 1462, девет години по освојувањето на Константинопол, султанот Мехмед II Освојувачот ги посетил "урнатините на Илион и остатоците од античка Троја" на својот пат кон островот Лезбос. Тој бил заинтересиран за " гробовите на хероите Ахил и Ајакс ", како што вели “vir doctus et Imbriota nobilis Hermodorus Michael Critobulus"(Михаил Критовулос)во неговата историја, напишана пред 1466. Критовулос продолжува дека Мехмед ги пофалил хероите на антиката за што успеале поет како Хомер да биде нивни панегирист(портпарол) (Критовулос за себе очигледно ова не го очекувал) а Мехмед ,очигледно го имитирал Александар Македонски, кој кога го посетил гробот на Ахил наводно извикал:. "О Ахил !, Како голем човек сте пронашле голем гласник кај Хомер ".

Но, тогаш говорот на султанот се променил во политички и во неговата изјава ја срочил својата идеологија и својата улога во историјата:

„Бог го резервира за мене, низ толку долг период повеќе години, правото да го одмаздам овој град и неговите жители. Зошто ги покорив неговите непријатели и ги ограбив нивните градови и ги направив на "плен на Мизијците". Хелените и Македонците и Тесалијците и Пелопонесците го пустошеа ова место во минатото, а нивните потомци сега, по долг период на години, преку моите напори ја платија казната за неправдата извршена врз нас Азијатите и во тоа време и многу често во подоцнежните времиња. „

Оваа изјава е интересна од повеќе аспекти и покренува различни прашања.

Зошто освојувањето на Византија, а особено на Константинопол може да се толкува како казна?

Слично на другите религии, со развиена есхатологијата, Евреите, Христијаните и Муслиманите веруваат дека несреќите од сите видови мора да се толкуваат како божја казна за гревовите. Познати примери во византиската историја се современите описи на немирите Ника или освојувањето на Константинопол од крстоносците во 1204 година , а подоцна византиските неуспеси во политичките односи на западните држави.

Интерпретацијата на триумфот на Отоманите над Византија во 1453 година како казна што е испратена од Бога е потврдена од страна на многу извори. Општото мислење на византиските историчари и други современици било дека Бог го дозволил освојувањето на Константинопол од страна на Турците во 1453 година како казна.

Историчарот Дукас на пример, верува дека нивниот најголем грев било прекршувањето на заклетвата во корист на унијата на црквите, која тие ја дале на Советите во Лион (1274) и Фиренца (1438/9), додека за Лаоникус Халкокондилес , навистина поради падот на Троја под Грците ,поради пред-христијанскиот грчки бес, следувала одмазда преку опсадата и освојувањето на Константинопол од страна на Турците. Според Критовулос ова последново било пострашно од освојувањето на Троја од страна на Грците (1209/8 година п.н.е.?!?), на Вавилон од Асирците (689 п.н.е.),на Рим од страна на Галите (387 п.н.е.), на Картагина од Римјаните (146 п.н.е.) и на Ерусалим од страна на Римјаните (70 н.е.). Толкувањето на Халкокондилес и Критовулос е поддржано и од Нестор Искендер, божем очевидец на освојувањето, кој вели дека Мехмед "ги уништил истребувачите на величествената Троја".

Од каде му дошла на Големиот Турчин,Мехмед идејата за оправдување или објаснување на неговите дела преку приказните за митското минато?Знаеме дека султанот бил заинтересиран во историјата,Критовулос раскажува на пример за посетата на Мехмед на Атина во 1458:

„Тој беше во голема мера вљубен во тој град и на чудата во него(?!?,какви чуда имало во Атина во 15 век само тој си знае), бидејќи тој слушал многу убави работи во врска со мудроста и доблеста,и за многуте прекрасни дела кои тие ги направиле во своето време кога се бореле и против Грците и против варварите(?!,кој се борел Атињаните против Грците?). Потоа тој беше нестрплив да го види градот и да ја научи приказната за него и за сите негови објекти, особено за самиот Акропол, и за местата каде тие херои го владееле и ги оствариле тие работи. Тој сакаше да научи за секоја локација во регионот, за нејзината сегашна состојба, а исто така и за фактите во врска со морето во близина , нејзините пристаништа, нејзините арсенали, и, на кратко, сè. Тој виде се и беше воодушевен, и го пофали, а особено Акропол, додека си заминуваше од таму. Од урнатините и остатоците, тој ментално ги реконструира старите згради(?! ментално?), бидејќи беше мудар човек и Филхелен и голем крал, и тој заклучи како тие мора да изгледале оригинално(?!? мозок бре) Тој го истакна со задоволство почитувањето на жителите на градот кон нивните предци, и ги награди на многу начини. Тие го добија од него она што го побараа. „

Но одејќи чекор понатаму, сепак, ние ќе го прочитаме она што било вистински фокус на интерес за Мехмед:

„Кога тој ...веќе ги имаше под своја власт најголемите и најдобрите делови од Азија и Европа, не веруваше дека овие се доволни за него, ниту тој беше задоволен со она што го имаше: наместо ова тој во своите пресметки веднаш го покори сиот свет и беше решен да владее со него и да ги надмине и Александар и Помпеј и Цезар и кралевите и генералите од нивната сорта ... Неговата физичка сила многу му помогна . Неговата енергија беше заинтересирана за сè, и моќта на неговиот дух му даде способност да владее и да биде крал. Во ова, исто така, му помогна неговата мудрост , како и неговото убаво познавање на сите работи за античките. Бидејќи тој ги студираше сите списи на Арапите и Персијците, и оние дела на Грците кои биле преведени на јазикот на Арапите и Персијците-мислам особено на делата на Перипатетиците и Стоиците. Така ,тој ги искористи најважните филозофии на учителите на Арапите и Персијците.„

Гледаме дека Мехмед многу се интерсирал за „античките„.А знаел и јазици.Џакомо Лангусто(Јакопо,Џакомо Лангуши) не уверува дека Мехмед знаел три јазици :Турски,Грчки и Словенски.Султанот наводно имал „скрипториум„ кој произведувал (?!?)манускрипти на грчки за неговата библиотека.

Во Јули 1453 хуманистот Лауро Квирини запишал дека Мехмед себеси се сметал за нов Александар но и го читал Аријан „скоросекој ден„.Еве што пишувал Аријан

Но Александар рече дека сака да им се одмазди на Персијците,како одговор на нината инвазија на грција,кога ја срамниле Атина до земја и ги изгореле нејзините храмови.Тој сакаше да ги казни Персијците и за другите дела кои тие ги извршиле врз Грците.Но ми изгледа дека Александар овој пат не делувал мудро,ниту пак сметам дека ова воопшто беше соодветна казна за античките Персијци.

Мехмед воопшто не се идентификувал со Ксерксес или Персијците.Наводно ,не сакал да биде тој кој губи бидејќи во „античките „приказни секогаш победуваат Грците.Затоа Мехмед се идентификувал со Грците.

Ќе се сложите дека ова нема никаква логика.Мехмед освојувачот кој се идентификува со Грците им се одмаздува на Грците(?!?)

Максим Планудес наводно во 1305 ги превел „Метаморфозите„ на Овидиј а Мехмед едвај дочекал.Дознавајќи дека Рим е основан од неговите сонародници -Тројанците ,едвај чекал да го освои.

Дека Турците се античките Тројанци односно хомеровите „Теукри„ било општо прифатен факт.Исто така, Турците биле именувани и со други имиња како на пример Скити,Перси и др.

Веројатно Мехмед бил многу збунет околу своето „античко „ потекло.Од една страна морал да ја симне статуата на Јустинијан која стоела во Константинопол затоа што ја обележувала неговата победа над Персијците(Турци),а од друга страна да биде втор Александар.на пример тој сакал Европјаните да го нарекуваат „Кајзари Рум„-римски цезар а муслиманите Хакан или Султан ал бараин вал бахраин(Владетел/Султан на два континенти и две мориња).

Својата „историја „Критовулос му ја посветува вака:

Најголемиот Император,Крал над Кралевите,Мехмед Среќниот,Освојувач на трофеи,Триумфатор,Непобедливиот,Господар на Земјата и Морето според вољата на Бога„

имитирајќи ги(?) титулите на „античките„ римски императори.

Зошто Критовулос и други Грци(божем христијани),но и западни автори од 15 век со подготвено ги прифаќаат аспирациите на Мехмед ?Зошто директно ги охрабруваат неговите победи и им даваат екуменска историска димензија?Зошто грчките но и западните автори го опишуваат Мехмед како толку ингениозен карактер и личност?

Можеби затоа што христијанството и муслиманството се две сеуште млади фиданки од ист корен?

Еве дел од поезијата на Мехмед Освојувачот тн Диван:

Оној кој ја видел Галата не се вљубува во Фирдаус

Оној кој ја видел тенката и грациозна сакана не го спомнува повеќе името на друг љубовник

таму ја видов љубената како си го дава животот како Исус,со европски шарм,

Виталноста и живоста на нејзините усни ја прават да личи на Исус Христос,

------------------------------------------------------------------

Авни* зне дека тоа е саканата која те тиранизира

Кој ќе ја види нејзината коса на нејзиниот појас и нејзината локна на нејзиниот врат,не може да го негира ова

*Авни-поетски псевдоним на Мехмед.

Дали Турците се античките Тројанци (1)

Скендербег - Христијанскиот атлета

Папата KаликстусII

Георгиус Скандербек

На 11 Септември 1457 папата Каликстус III му пишува писмо на Скендербег дека добил неверојатно лоши вести од пратеникот од Албанија кој пристигнал во Рим.Тој во писмото му ветува на Скендербег пари собрани за „крстоносната војна„ во регионот на Рагуза (Дубровничка република),Антивари и цела  и Далмација иако владетелите на Босна и Унгарија исто така бараат средства за борба против Турците.Оддавајќи и највисока  почит на храброста и заслужената слава  на Скендербег тој во писмото вели:

....Nemo enim est tam ignarus rerum qui non summis laudibus ad cellum te extollat,et de tua nobilitate tanquam de vero athleta et propugnatore nominis Christiani non loquatur.

Или во превод 

„Никој не е така игнорантен за состојбите како оној кој со највисоки пофалби не ве воздигнува до небото,и кој не зборува за вашата благородност како на вистински атлета и бранител на христијанството „.

The Papacy and the Levant, 1204-1571: The fifteenth century

Данте Алигиери и неговата „Божествена комедија„

Овој пост не е контраисторичен.Одсекогаш сум ги жалел средношколците,разбира се.

Делото на Данте Алигиери,еден од најголемите светски писатели, не може да се разбере ако не се земе предвид културно-историскиот контекст на времето во кое тоа било создадено.Имено,неговото дело се појавува во периодот на средниот век кога веќе започнува да изронува новата,отворена цивилизација,но сеуште цврсто опстојуваат старите догматски и схоластички шеми.

На крајот на 13 и почетокот на 14 век воочливи се знаците на обнова или раѓање на нов политички ,интелектуален и филозофски живот.Филозофијата сеуште е верна на старите схоластички и теолошки поставки на времето но започнува да вклучува и световни и реалистички елементи.Историографијата,која и понатаму ги објаснува настаните со помош на судбината и непознатото,се повеќе започнува да се потпира и на настаните страстите и контрастите на секојдневниот живот како причина или поттик за објаснување на историските настани.Политичката доктрина сеуште е во рамките на двојната универзална власт,црковната и световната,односно папата и кралот,но во политичкиот живот започнуваат да вршат влијание и новите државни структури-општините кои се последица на создавањето на силни градови-држави.

На местото на старите схоластички писатели доаѓаат нови поети кои наместо тешкиот јазик го употребуваат „народниот„ говор и врз класиката создаваат нови вредности.

Данте Алигиери е еден од најзначајните творци на овој нов бран со кој завршува средниот век и започнува периодот на „ренесансата „(препород).

Едно од најголемите дела на светската литература, Божествената комедија, можел да го напише само просветлен ум.Некои дури сметаат дека она кое е запишано Данте и лично го доживеал,барем во својот свет на соништата,бидејќи поетите го доживуваат светот на свој особен начин.

Иако податоците за животот на Данте се скудни ,знаеме дека е роден во Фиренца (Италија) помеѓу 15 мај и 15 јуни 1265 година во благородничко градско семејство приврзано на Папата (тн. партија Гвелфи).Данте е кратенка од неговото вистинско име , Дуранте .Мајката на Данте умира веднаш по неговото раѓање но тој расте во среќно семејство со својот татко,маќеата и своите двајцаполубраќа и две полусестри.

Неговото образование било добро за времето во кое живеел.Малку религиозно образование,делата на Аристотел и повеќе латински класици.Данте бил интелигентен и сериозен и учел подобро од другите.Уште во младоста започнал да се занимава со пишување поезија и бил добар пријател со поетот Гвидо Кавалканти.Љубовта на неговиот живот била убавата Беатриче која прв пат ја запознал  во 1274,на 9 години , а втор пат ја видел дури по девет години во 1283 што било пресудно за неговиот живот како писател .Беатриче подоцна се омажила за Симоне деи Барди а Данте се оженил во 1277 година, по наредба на својот татко, со Џема ди Мането.Имал повеќе деца меѓу кои Џовани,Јакопо,Пјетро и Антонија(која се замонашила под името Беатриче) .

Данте и Беатриче,според фантазијата на уметникот

Помеѓу 1295 и 1304 бил активен во политичкиот живот како член на цехот (цех-средновековна трговско занаетчиска организација,здружение на лица со иста професија) на аптекарите и лекарите.Данте активно учествувал во борбата против политиката на папата Бонифациј VIII поради неговата желба да завладее со градовите во областа Тоскана кои во тоа време биле самостојни.Данте се залагал за слобода на својот роден град,Фиренца.

Гвелфите (приврзаниците на папата) во Фиренца биле поделени на Црни и Бели и воделе остра политичка борба.Црните биле приврзаници на политиката на папата Бонифациј VIII а Данте бил приврзаник на умерените, Бели , Гвелфи како чиј претставник одел кај папата за да го смири.Но папата го испратил во Фиренца Шарл де Валоа кој на власт ги поставил Црните Гвелфи.

Новата власт во 1302 година го осудила Данте на казна од 5000 флорини ,а кога не ја платил го протерала од Фиренца.Доколку бил фатен било каде во Тоскана требало да биде запален на клада.Бил обвинет за корупција.Данте подоцна се разочарал и во белите Гвелфи и до крајот на животот бил прогонет човек,партија само за себе.

Првото прибежиште му бил градот Верона.Во 1315 понудена му е амнестија но Данте ја одбива,сметајќи ја понудата понижувачка бидејќи требало да признае дека е виновен.Наводно рекол„Ако не можам да се вратам поинаку освен ако признаам дека сум виновен,нема никогаш да се вратам- nunquam revertar„ .

Данте подоцна се сели во градот Равена.Умира ноќта помеѓу 13 и 14 септември 1321 година во Равена каде е закопан со големи почести.

Повеќето свои дела Данте ги напишал во прогонство.Скоро сите негови помали дела (opere minori) се напишани пред Божествената Комедија.

Нов живот(Vita nuova) едно од неговите најзначајни дела претставува идеалистичка сторија за неговата љубов кон Беатриче.Овој роман составен од стихови и поглавија во проза е напишан помеѓу 1283 и 1289 година.Тој го опишува преку сонети и канцони запознавањето со Беатриче и неговата љубов кон неа.По нејзината смрт во 1290 година неговата љубов уште повеќе расте и тој создава свој култ кон Беатриче заколнувајќи се дека нема да пишува ништо за неа се додека не добие инспирација доа го напише она кое „никогаш не е кажано за една жена„.

Рими (Rime) е збирка канцони настаната по Нов Живот во кој покрај за љубовта Данте пишува и песни со морална и филозофска содржина.

Гозба (Convivio) е дело со доктринарна содржина напишано во прогонство 1304-1307 година и недовршено веројатно поради обемната работа на Божествената комедија.Делото е на народен италијански јазик за кој Данте смета дека може комплетно да го замени латинскиот.

За пишувањето на вулгарен (народен )јазик(De vulgari eloquentia) е дело напишано на латински јазик.Во него Данте расправа за тоа дека ниту еден(од 14) дијалект на италијанскиот народен јазик не ги исполнува условите да го замени латинскиот литературен јазик.Политичката разделеност,поделбата на градови-држави,дополнително не дозволувала создавање на нов единствен литратурен јазик заснован на латинскиот.

За монархијата (De monarchia) е дело за кое не се знае точно кога е напишано.Во него Данте докажува дека монархијата е совршен облик на владеење потребен за остварување на мир,правда и слобода.Власта не зависи од папата туку доаѓа директно од Бога.Поради овие тврдења делото е прогласено за еретичко и јавно запалено во 1329 година.

Посланија (Epistole),пишувани на латински во различни временски периоди се писма пишувани до славни личности на тоа време а наменети за широка публика.

Еклоги (Egloge) е одговор на едно писмо од Џовани дел Виргилиј кој го повикува Данте да престане да пишува на народен јазик.Тој одговара дека сака ловоровиот венец да го добие со пишување на народен јазик.

Прашање за водата и земјата(Questio de aqua et terra) е дело во кое Данте докажува дека водата секогаш е на пониско ниво од копното.Делото не е значајно но е доказ за неговото широко образование.

Божествена комедија (La Divina Commedia) е дело кое го пишувал од 1307 година се до својата смрт.Пеколот и Чистилиштето се завршени пред 1314 година.Oригиналниот назив на делото било само Комедија (во тоа време класичната драма сеуште била непозната). Имено , песните кои почнувале тажно а завршувале радосно биле нарекувани „комедии„ а оние кои завршувале трагично биле нарекувани „трагедии„. Епитетот „божествена„ е додаден од подоцнежните читатели.

Накратко содржината е следната.

Дејството започнува на денот на Јубилејот (Јубилеј е посебна година во која биле простувани гревовите на криминалците и верниците.Во Библијата Јубилејот е опишан како година на ослободување на заробениците, простување на долговите и покажување на милоста божја и се прославувал секоја 50 година. Во Католицизмот во оваа година се превземале и патувања до светите места-аџилак. Обично се одело на аџилак во Рим. Папата Бонифациј VIII во 1300 година прв ги вовел Јубилеите со булата Antiquorum fida relatio во која повикувајќи се на античките времиња тој ќе овозможи „простување на гревовите„ на сите аџии кои доаѓаат во Рим во базиликата на „принцот на Апостолите„,Базиликата Св.Петар.Самиот збор Јубилеј не е спомнат во булата , Данте во Пеколот го употребува зборот Giubbileo и зборува за енормниот број на ходочасници-аџии кои оделе кон базиликата Св.Петар) .Значи на денот на Јубилејот папата Бонифациј на сите им ја докажува својата моќ и додека христијаните се собираат околу него Данте заскитува во мрачна шума.

Го спасува Виргилиј (антички поет) кој го води да го разгледа пеколот и чистилиштето а потоа тој заедно со Беатриче доаѓа во рајот и допира до божјото лице.

Алегориски Данте е душата,Виргилиј е разумот а Беатриче е божјата милост,љубовта.

Светот во кој патува Данте е етичка слика на вистинскиот, жив , свет.Тој ни кажува каков би требало да биде етичкиот, морален свет, свет на правдата и мирот,божји свет.

Данте е душата не само на индивидуалниот човек туку и на човештвото.

Божествената комедија е поделена на три дела Пекол,Чистилиште и Рај,секој дел се состои од 33 песни-пеења. Пеколот има и воведно пеење, 34-то, за кое се смета дека е подоцна додадено, но нема докази. 

Според средновековната симболика структурата на делото е бројот 3 кој го претставува светото тројство како животен принцип на светот. Земјата е во центарот на светот, Бог е на највисоката (извор на живот и светлина-сонце) а Луцифер на најниската точка (темнина-извор на смрт и зло). 

Сите три дела се пишувани во терцини а во последниот стих стои зборот „ѕвезда„ за да потсети дека треба да се тежнее кон светлината.

Божествената комедија била еден вид на средновековна енциклопедија а останала до денес големо богатство на човештвото.

Поемата се состои од 14233 стиха во единаесеттерец (единаесет слогови) поделени во терцини (група по три стиха). Бројно симетрична е и нејзината внатрешна поделба. Пеколот има 9 круга и предворје (10-совршен број),чистилиштето има девет делови (плажа,претчистилиште и седум појаси) плус рајот(10). Рајот има 9 неба плус Емпиреј(10). Се е во знак на бројот 3. Душите на грешниците,покајниците и блажените се поделени во три групи,три ѕверки (лав,пантер и волчица) му сметаат на поетот на почеток на патот,тројца водичи го водат по неговиот пат.Дејството е во 1300 година на денот на Јубилејот.Данте има 35 години (половина од животниот пат), се губи во шумата а три ѕверки го спречуваат да излезе.Му помага античкиот поет Виргилиј и го води по патот. На својот пат Данте среќава и опишува повеќе од 500 личности.

Структурата на вселената на Данте е структурата на Клавдиј Птоломеј (антички астроном од 2 век од новата ера).Тоа е геоцентричен космос. Земјата е неподвижна точка во центарот на вселената,се друго се движи околу неа.Данте ја дели земјата на две хемисфери. Во центарот на северната, населена сфера е поставен Ерусалим точно на средина меѓу краевите на светот -реките Ганг(Индија) и Херкуловите Столбови (античко име за протокот Гибралтар меѓу Шпанија и Африка).Дијаметрално спротивно во океанот, јужната хемисфера, е брегот на Чистилиштето а на нејзиниот врв е Рајот на земјата.Настанокот на овој брег како и на Пеколот Данте го поврзува со падот на Луцифер од рајот.Тој паднал во центарот на земјата.

Средновековна карта со градот Ерусалим во центарот на светот.Најгоре реките Инд и Ганг,најдолу,Херкуловите столбови

Земјата е направена од 9 концентрични (со еден центар) сфери кои се движат една во друга а сите заедно се во десеттата сфера. Оваа десетта сфера е неподвижна, тоа е Емпиреј, местото каде живее Бог, анѓелите и блажените.

Деветте неба се викаат: Месечина, Меркур, Венера, Сонце, Марс, Јупитер,Сатурн, Ѕвездено небо и Прво подвижно небо. Првите седум неба во себе ги содржат планетите (сонцето и месечината тогаш се сметале како планети).Осмото небо е исполнето со неподвижни ѕвезди кои чинат соѕвездија а деветтото небо, потполно проѕирно се нарекува „Прво подвижно небо„ бидејќи со своето движење придонесува за ротацијата на пониските неба и ја регулира истата.

ПЕКОЛОТ 

По смртта на Беатриче Данте се губи во голема мрачна шума ,симбол на незнаењето и заблудите.Тука го среќава античкиот поет Виргилиј (Vergilius Publius Maro,70-19 ПНЕ). , симбол на разумот, кој е испратен од Беатриче за да му помогне да ги совлада препреките во вид на трите животни:пантер (страст), лав (горделивост) и волчица ( алчност). Виргилиј објаснува дека треба да помине низ трите оноземни кралства.

Данте со Виргилиј слегува во пеколот, голема провалија во близината на Ерусалим, која пропаѓа до центарот на земјата каде живее Луцифер. Провалијата е во облик на десет концентрични кругови во кои грешниците страдаат поради своите гревови. Колку е поголем гревот, грешникот е подлабоко, подалеку од Бога.

Поетите патуваат до дното се до Луцифер а потоа низ средиштето на земјата минуваат во другата земјина хемисфера за да ги видат ѕвездите.

Пеколот има облик на инка која се стеснува кон центарот на Земјата.Рабовите на инката имаат врежани огромни скалила кои прават девет кружни рамнини на кои се казнуваат гревовите.Тие рамнини односно пеколни кругови се се' помали како се оди кон центарот.

Нивните брегови, разрушени поради земјотресот кој го следел христовото распнување овозможиле симнување од еден круг во друг.Геометријата на првиот круг се базира на тројната поделба на грешниците на неумерени, насилници и измамници. 

Неумерените се сместени во горниот пекол помеѓу реките Ахеронт и Стикс, од вториот до петтиот круг а тука се и развратните, алчните, скржавите, расипниците, гневните и мрзливите. Насилниците се во седмиот круг поделен на три појаси:насилници против блиските, насилници против себе и насилници против Бога. Измамниците се во осмиот круг кој е поделен на десет зли дупки.

Тука се подведувачите, заводниците, ласкавците, симонијаците, волшебниците, лажговците,, лицемери, кратци, зли советници, сејачи на неслога и фалсификатори.

Во деветтиот круг се предавниците .Oвој круг е поделен на четири пoјаси:Каин, Антенор,Птоломеј и Јуда.Тука се предавниците на роднините, предавниците на татковината, предавниците на гостите и предавниците на својот добротвор.

На дното во средината на деветтиот круг Луцифер со својата челуст го меле Јуда, предавникот на Христос, односно Црквата, потоа Брут и Касиј (убијците на Цезар), предавниците на царството.

Ова укажува дека најголем грев е предавството на двете власти,црковната и кралската односно световната.Надвор од овие поделби се плашливците кои се во предворјето на пеколот,потоа некрстените, а добри ,кои се во Лимбот,односно првиот круг,а еретиците се во шестиот круг.

Распоредот на казнетите грешници следи прецизна логика.Секој одговара спрема најтешкиот од пороците кои ги имал.Секоја казна е двојна односно грешникот е казнет душевно (лишен е од можноста по смртта да го види Бога) и физички.Односот помеѓу гревот и казната е строго пропорционален односно се поголема е казната колку подлабоко се симнувате во пеколот.Казната е и соодветна но обратна од гревот (contrapasso ), на пример,  гатачите мораат да гледаат со главите свртени наназад ,кон грбот, не можејќи да гледаат напред, бидејќи се обиделе ,преку разни нешта, да гледаат напред во иднината.

На влезот во пеколот пишувало  Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate" ,односно „откажете се од секоја надеж,сите вие кои влегувате„(во пеколот) .

Помеѓу нерешителните во предворјето на пеколот Данте ги става папата Селестин V но и Понтиј Пилат.Таму се Хомер,Хорациј,Овидиј и Лукан (антички поети) но и Саладин (египетски султан од 12 век).Таму се и Сократ, Платон, Орфеј, Цицерон, Талес, Емпедокле, Хераклит, Зенон, Демокрит, Сенека, Птоломеј , Евклид, Хипократ, Гален, Авицена, Авероес и др.

На вратата на вториот круг стои судијата Минос (легендарен крал на Крит).Тој со вртење на опашката (половина е бик) врти онолку круга колку што грешникот треба да потоне.Тука се развратниците во вечна бура.Данте разговара со славните љубовници Паоло и Франческа за нивната трагична љубов.Тука се Клеопатра,Елена Тројанска,Ахил,Парис,Тристан и други кои сториле грев поради својата голема љубов.

На влезот во третиот круг,оној на алчните, стои Кербер, куче со три глави и коса од змии.Таму го среќава некој си Чако (неидентификуван современик).

На влезот во четвртиот круг е Плутон (владетел на подземниот свет според грчката митологија)а во него алчните и расипниците постојано трчаат наоколу носејќи товар и обвинувајќи се едни со други.

Во петтиот круг е реката Стикс која го обиколува вжарениот град Дис.Тука се мачат брзоплетите и мрзливите.Таму Данте го среќава Филипо Арџенти,фирентински современик.Градот Дис е полн со минариња.

Во шестиот круг (градот Дис) , се еретиците и Епикурејците кои не веруваат во бесмртноста на душата.Таму е таткото на Гвидо Кавалканти и Фарината дељи Уберти водач на Гибелините (приврзаници на кралот) во Фиренца, папата Анастасиј и др.

Чуварот на седмиот круг (на насилниците) е Минотаурот(половина човек ,половина бик ), симбол на жестока бестијалност. Тука се кентаурите чиј водач е  Хирон,учителот на Ахил, Александар (не се знае кој,можеби македонски),Атила, Пир, Ацолино ди Романо(13 век),тиранин од северна Италија ,Обицио Д Есте маркгроф од ферара(13 век), Риниер Корнето и Риниер Пацо,пирати од времето на Данте.Во вториот појас на седмиот круг се насилниците против себе,самоубијци.Тука живеат Харпиите(птици со човечки лик).Во третиот појас од седмиот круг се богохулниците.Тука е Капанеј ,крал на градот Теба кој хулел против Зевс а Зевс го убил со молња.Во овој круг од небото вечно паѓа жар.Во овој појас се и „насилниците против природата„,хомосексуалците.Тука е и Брунето Латини ,учителот на Данте.Тој објаснува дека во овој круг сите мора да трчаат затоа што ако застанат мора да стојат сто години и да ја трпат жарта што паѓа врз нив.Уште тој вели и дека со него се воглавно славни писатели свештеници, Присцијан, Франческо д'Акорсо и други современици на Данте.Во истиот,седми круг ,се и шпекулантите и лихварите,насилниците против својот занает.Тука Данте исто така среќава свои современици кои се занимавале со лихварство.

Данте стигнува во осмиот круг кој е направен од десет зли дупки концентрично наредени околу длабок бунар.Во секоја дупка се казнуваат грешници од различен вид.Во првата се подведувачите и заводниците.Тука е Јасон, митолошкиот тесалијски јунак,Таиса, прочуена грчка хетера(проститутка) позната од комедијата „Евнух„ на Теренциј и други современици на Данте.

Во третата дупка се тн „симонијаци„.Името им е дадено според „Симон Магус„кој според Библијата сакал да го купи дарот за чудотворство.Тие тргуваат со црковни добра и црковни служби.Грешниците висат во мали дупки со главата надолу а стапалата вечно им горат во пламен.Тука е папата Никола III кој го очекува папата Бонифациј VIII а му открива на Данте дека тука треба да дојде и папата Климент V.

Во четвртата дупка се гатачите и волшебниците.Главата им е превртена па лицето им е од страната на грбот.Тука се Амфиар, Тиресија, Арунс, сите волшебници од Теба, Микеле Ското, современик на Данте и алхемичар, Гвидо Бонати ,познат астролог на 13 век и други. 

Во петтата дупка има врела смола и во неа се варат измамниците кои за пари или некоја друга корист ја предаваат својата заедница или својот господар.

Во шестата зла дупка се лицемерите а во седмата крадците кои постојано се претвораат од змија во човек и обратно.

Во осмата дупка се злите советници.Тука се заедно Одисеј и Диомед (за измамата со тројанскиот коњ).

Во деветтата зла дупка се сејачите на неслога и шизма (поделба).Тука е Мухамед и други современици и сонародници на Данте.

Во десеттата дупка се фалсификаторите.Ги има три вида,оние кои лажно се претставувале, оние кои фалсификувале пари и оние кои фалсификувале зборови,односно лажеле.

На преминот од осмиот во деветтиот круг се тн „гиганти„.Гигантите како и Луцифер се бореле против бога па затоа се осудени да го чуваат најдлабокиот пекол.

Дното на деветтиот круг е дебелиот мраз на пеколната река Кокит.Тој е поделен на четири круга, Каин, Антенор, Птоломеј и Јудек.

Според Библијата,Каин го убил својот брат Авел, Антенор ги советувал Тројанците да ја предадат Елена на Грците и така ја предал татковината,библискиот Птоломеј го викнал на гости Симон Макавеецот и неговите два сина а по гозбата ги убил.Јудек го добил името според Јуда кој го предал Христос.Казната на Јуда е најтешка а нешто поблага казна трпат Брут и Касиј ,убијците на Цезар.

Најдолу низ преминот Данте и Виргилиј излегуваат и ги здогледуваат ѕвездите.

Со содржината на Божествената комедија доминираат редот и енциклопедискиот пристап кои и се својствени на средновековната култура.Делото има цврста идејна и концептуална структура.Данте ги поврзува елементите на библиската визија на човечката историја .Падот на Луцифер(името буквално значи „носач на светлина„), некогаш најубавиот божји анѓел кој се побунил против Бога со што ја одредил судбината на човечкиот род (со заведувањето на Ева, човечкиот грев и христовиот откуп на човештвото) и создал пеколна провалија во која се казнува секој кој не одолеал на пороците.

Падот го создал брегот на чистилиштето како инструмент за покајување.Човекот е во средиштето на историјата.Бог го создал за да биде вечно среќен, но , прогонет од Рајот поради гревот на Адам, човекот е во средиштето на борбата помеѓу доброто и злото а околу него и Земјата на која живее кружат небеските сфери.

Бог земал човечки облик и преку христовото страдање го окајал првиот грев на Адам.

И политичката историја е божјо дело,по божја воља е создадено Римското царство под знак на орел за во обединетиот и мирен свет да се шири божјиот збор.Овој антропоцентризам го нагласува достоинството на човекот кој е одговорен за слободниот избор меѓу доброто и злото а трите кралства се тука за да го казнат, очистат од гревовите и да му пружат вечно блаженство.

ЧИСТИЛИШТЕТО

Во чистилиштето редоследот е обратен.Поблагите гревови се окајуваат повисоко, поблиску до Бога.На влезот во секој појас во чистилиштето анѓел со пламенен меч на челото на грешникот ја втиснува буквата П (од peccata-гревови) а на крајот од секој појас буквата се брише од челото. Грешникот не останува вечно во чистилиштето како грешниците во пеколот. Кога ќе бидат избришани сите седум букви „П„ грешникот стигнува до Земниот рај .

На врвот Данте се простува од Виргилиј , симболот на земската наука, очистен од гревовите, а Вергилиј пак, бидејќи не верувал во Христос, не може да влезе во рајот. Неговото вечно место е во Лимбот.

РАЈОТ

Во Земниот рај се појавува Беатриче,симбол на љубовта,божјите и теолошките науки и откровението. Таа му станува водич.Потоа Данте вронува во водите на реката Лета за да ги заборави гревовите а потоа во реката Евноја за да ги освежи сеќавањата на добрите дела.Потоа може да тргне кон ѕвездите и заедно со Беатриче се качува во рајот.

Тие двајцата поминуваат по рајските неба.Душите во рајот не се распоредени како во пеколот и чистилиштето бидејќи во местото каде владее блаженство , уживање и потполна слобода не може да има степенување.

Значи, сите чисти души се на десеттото небо Емпиреј, распоредени околу Богородица во облик на рајска роза но за да ги види Данте тие му се појавуваат постепено од небо во небо.

На осмото небо Св.Петар и Св.Јован го испрашуваат Данте за трите теолошки доблести.Откако ќе покаже дека потполно ја сфаќа и прифаќа верата надежта и љубовта, тој преоѓа преку „првото подвижно небо„ во Емпиреј каде повеќе не го води Бетриче туку Св.Бернард.Тука ја набљудува таинствената Рајска роза.

Св.Бернард ја моли Богородица да го ослободи Данте од било која смртна сенка и така поетот може да му се приближи на Бога-и да ја разбере најголемата тајна на верата,единството на трите божји личности во една ,спојот на божественото и човечкото во Христос,се додека на врвот на екстазата длабоко не се изгуби во Бога и потполно не се вклопи во хармонијата на универзумот стопувајќи се со „Љубовта која го движи Сонцето и сите ѕвезди.„

Јазикот на Божествената комедија е во основа тоскански ,односно фирентински дијалект.Данте користи архаични елементи на фирентинскиот дијалект,вклучува галицизми (француски зборови) и сопствени нови зборови-неологизми.Користи околу 500 латинизми(латински зборови) посебно кога тонот на поемата е свечен или учен.

Креативноста на Данте особено е голема во ковањето на римите.

Стилот е многу различен,од трагичен до комичен,од понизен до свечен,од гротескен до народен.Данте во поемата ја покажува сета моќ на народниот-вулгарен јазик кој претходно во книжевноста бил користен многу претпазливо,само за љубовна поезија и сл.

Данте со право се смета за татко на италијанскиот јазик бидејќи го оспособил јазикот за на него да може да се напише било кое литературно дело.Делото на Данте го крунисува тосканскиот дијалект во заеднички јазик на сите Италијани.

Светата песна односно Божествената комедија е обемно и сложено дело кое го обединува сето знаење на средниот век , метафизика, морал, политика, историја, физика, астрономија, етика, реторика , лингвистика и сл.Истовремено тоа е искрена исповед на еден човек,од паѓањето во грев преку покајувањето до ослободувањто од него преку небо и земја ,време и вечност,божествено и човечко.

Тоа е опис на потрагата на човечката душа по апсолутна среќа, слобода,мир и конечно просветлување.