„Антички“ фризерај

Овидиј Назо(Носко)

Овој Овидиј (кобожем 43 ПНЕ-16-17 НЕ) може слободно да го наречеме антички Пинокио.Антички Римјанин ,жител на Констанца, обожавател на Ботичели (1445-1510),лош познавач на митологијата и прототип на Сирано де Бержерак (1619-1695).

Елегија XVI

На неговата љубовница , која ,наспроти неговите совети,си ја фарбала косата со отровни тоници,и за малку не оќелавела

Dicebam 'medicare tuos desiste capillos!'

    tingere quam possis, iam tibi nulla coma est.

at si passa fores, quid erat spatiosius illis?

    contigerant imum, qua patet usque, latus.

5 quid, quod erant tenues, et quos ornare timeres?

    vela colorati qualia Seres habent,

vel pede quod gracili deducit aranea filum,

    cum leve deserta sub trabe nectit opus.

nec tamen ater erat nec erat tamen aureus ille,

10     sed, quamvis neuter, mixtus uterque color--

qualem clivosae madidis in vallibus Idae

    ardua derepto cortice cedrus habet.

Adde, quod et dociles et centum flexibus apti

    et tibi nullius causa doloris erant.

15 non acus abrupit, non vallum pectinis illos.

    ornatrix tuto corpore semper erat;

ante meos saepe est oculos ornata nec umquam

    bracchia derepta saucia fecit acu.

saepe etiam nondum digestis mane capillis

20     purpureo iacuit semisupina toro.

tum quoque erat neclecta decens, ut Threcia Bacche,

    cum temere in viridi gramine lassa iacet.

Cum graciles essent tamen et lanuginis instar,

    heu, male vexatae quanta tulere comae! 

25 quam se praebuerunt ferro patienter et igni,

    ut fieret torto nexilis orbe sinus!

clamabam: 'scelus est istos, scelus urere crines!

    sponte decent; capiti, ferrea, parce tuo!

vim procul hinc remove! non est, qui debeat uri;

30     erudit admotas ipse capillus acus.'

Formosae periere comae--quas vellet Apollo,

    quas vellet capiti Bacchus inesse suo!

illis contulerim, quas quondam nuda Dione

    pingitur umenti sustinuisse manu.

35 quid male dispositos quereris periisse capillos?

    quid speculum maesta ponis, inepta, manu?

non bene consuetis a te spectaris ocellis;

    ut placeas, debes inmemor esse tui.

non te cantatae laeserunt paelicis herbae,

40     non anus Haemonia perfida lavit aqua;

nec tibi vis morbi nocuit--procul omen abesto!--

    nec minuit densas invida lingua comas.

facta manu culpaque tua dispendia sentis;

    ipsa dabas capiti mixta venena tuo.

45 Nunc tibi captivos mittet Germania crines;

    tuta triumphatae munere gentis eris.

o quam saepe comas aliquo mirante rubebis,

    et dices: 'empta nunc ego merce probor,

nescio quam pro me laudat nunc iste Sygambram.

50     fama tamen memini cum fuit ista mea.' 

Me miserum! lacrimas male continet oraque dextra

    protegit ingenuas picta rubore genas.

sustinet antiquos gremio spectatque capillos,

    ei mihi, non illo munera digna loco!

55 Collige cum vultu mentem! reparabile damnum est.

    postmodo nativa conspiciere coma.

 Нели ти реков,„Престани да си ја бојадисуваш косата?„И сега повеќе немаш коса за бојадисување.Сепак,да не беше толку тврдоглава,ќе имаше ли нешто поубаво од твојата коса?Ти паѓаше до колениците,толку нежна што ти беше страв да ја чешлаш.Не е понежно ни платното со кое темнокожата Церес(Серес) се наметнува,не е понежен ни конецот кој со своите трпеливи нозе,пајакот,висејќи од осамена греда,го влече за да ја исткае својата воздушеста мрежа.Бојата не и беше црна како абонос,ниту беше златна.Беше мешавина од двете.Таква е бојата на високиот кедар во студените долини на Планината Ида,кога ќе му се излупи кората.

Толку мека ,толку податлива беше што можеше да ја виткаш на безброј различни начини,без најмала мака.Никогаш заби на чешел не ги искинале тие локни,твојата фризерка никогаш не се плашела дека ќе згреши.

Многу пати сум бил присутен на тоалетата на мојата љубовница и таа никогаш не ја извади шнолата за да не и ги боде женствените раце.Понекогаш наутро,нејзината коса сеуште неуредна,таа лежи,полу завртена на пурпурен кревет.И дури и тогаш во безгрижна запуштеност,таа беше прекрасна,како изморена Баханалка која се фрлила на зелената трева,безгрижна за својата положба. Тогаш нејзините локни беа спуштени и меки.Но,колку пати сум ги видел ставени на тортура,принудени трпеливо да издржат и железо и оган за да стојат во мали извиткани локнички.

„Тоа е злосторство„извикав„криминал е да си ја гориш твојата коса,таа прекрасно си паѓа по свое.Сурова една,имај милост кон твојата сопствена глава.Исфрли го тој насилен третман.Оваа коса не треба да биде изгорена.Твојата коса сама и дава инструкции на шнолата каде да оди„

Ги нема тие прекрасни локни на кои Аполон,на кои Бахус,би им завидувал,такви се локните на Дијана,која излегува гола од морската пена и ги придржува со својата мокра рака.

Зошто,ако не ти се допаѓаа,жалиш над твоите уништени локни?каде,глупава една,тажно си го сокриила настрана твоето огледало?Не те задоволува веќе,бидејќи се сеќаваш каква беше додека гледаш во него.

Но,не ти подметна магични тревки некоја љубоморна противничка,ниту некоја предавничка вештерка ти даде вода од изворите на Хаемон(Балкан планина) па да мора да ти испадне.Не е ни последица на некоја грозна болест (нека те чуваат боговите од тоа) ниту јазикот на љубоморна соперничка,завидлива на твојата убавина.Не,твое е злосторството,и само твоја е раката која ја произведе загубата за која тажиш,твојата сопствена рака која си стави отров на главата.Сега од Германија ќе ти испратат коса од некоја робинка,уништена нација ќе ти доставува украси.

И ,колку често,кога ќе слушнеш како мажите ја фалат твојата коса,ќе поцрвениш,„Купена стока денес ме прави пристојна во нивните очи ,на некоја немпозната Сигамбријка и се пеат фалби.А се сеќавам на денот кога таа слава беше моја„.Небеса, што реков:Гледате,таа не може да си ги сопре солзите.Си го крие лицето во рацете и видете како црвенее.Краде поглед на испаднатите локни кои и лежат во скутот,богатство,но сепак недостојно на тоа место.Ајде сега,смири го срцето и измазни го челото.Загубата не е непоправлива,наскоро ќе ти порасне нова коса.

Од морската пена излегла Афродита(Венера), а не Дијана.Требало Ботичели името да и го напише на челото.
Од отровни тоници косата најчесто горела по 12 век кога во „тониците„ за бојадисување на се ставало олово и сулфур.Но „Плиниј Постариот„ веројатно веќе се признел на темава.Античките Римјанки користеле хидроген.Воопшто не се сомневам во тоа(нот).